Jak nie zaprzepaścić potencjału zielonej szkoły: 7 praktycznych porad dla organizatorów i nauczycieli

Zielona szkoła to koncepcja edukacyjna, która polega na przeniesieniu procesu nauczania poza teren szkoły do miejsc atrakcyjnych pod względem przyrodniczym i poznawczym. Idea ta zakłada, że uczniowie mogą lepiej przyswajać wiedzę poprzez bezpośredni kontakt z naturą i praktyczne doświadczenia. To, co pod koniec ubiegłego wieku było opisywane jako niekonwencjonalna i innowacyjna forma dydaktyczna, stało się dziś standardem w większości placówek.

Jednak z biegiem czasu określenie „zielona szkoła” zaczęło się rozszerzać i obejmować różne formy kilkudniowych wycieczek szkolnych, niekoniecznie związanych z konkretnymi celami edukacyjnymi. Tak więc zarówno ci uczniowie, którzy studiują w terenie cykl rozwojowy sosny zwyczajnej, jak i ci, którzy wśród sosen bawią się w berka, mogą być uznani za uczestników zielonych szkół. Czy zatem można liczyć na to, że będzie ona stanowić rzeczywiste wsparcie dla procesu edukacyjnego?

Coraz częściej w czasie wyjazdu kładzie się nacisk na integrację z grupą i swobodną aktywność na świeżym powietrzu. Nie zawsze przy tym uwzględnia się zdobywanie wiedzy czy nowych umiejętności. Tego rodzaju wyjazdy mają charakter rekreacyjny, integracyjny i nie są faktyczną kontynuacją toku nauczania. Z drugiej strony, w obliczu rosnącej ilości czasu spędzanego przez młodzież w sieci, nawet tak pojęte zielone szkoły mogą stanowić ważną alternatywę, zachęcającą do bezpośredniego kontaktu z rówieśnikami.

– Nikt nawet nie udaje, że tam się odbywa jakaś nauka – mówi jedna z internautek, której dziecko co rok wyjeżdża z klasą na zieloną szkołę. „Ale mój syn lubi te wyjazdy, więc ja też je lubię”. Druga natomiast dodaje: – Jeśli chodzi o mnie, mogą nawet cały tydzień siedzieć na trzepaku, byle to nie był wirtualny trzepak.

Rodzą się jednak pytania, czy zadaniem szkoły jest zapewnianie uczniom odpoczynku w roku szkolnym oraz czy aby na pewno te kilka dni mają szansę stać się skutecznym remedium na problem ciągłego bycia online. Tymczasem w zielonych szkołach drzemie prawdziwy potencjał i szkoda byłoby go w pełni nie wykorzystywać, zadowalając się byle jaką ofertą.

Oprócz tego, że wspólny szkolny wyjazd pozwala scalić grupę i zbudować solidne fundamenty na porozumienie nauczyciela z klasą, że staje się dla uczniów okazją do nauki samodzielności, powinien także pozwolić im w praktyce doświadczyć rzeczy, które w szkole poznają tylko teoretycznie. Zwiedzanie miejsc historycznych, odwiedzanie instytucji kultury, obcowanie z przyrodą budzą zainteresowania, budują tożsamość, kształtują świadomość ekologiczną.

Aby jednak wycieczka mogła stać się prawdziwie wartościowym doświadczeniem, niezbędne jest odpowiednie jej zaplanowanie. Warto o tym pomyśleć wcześniej i przedyskutować ofertę z organizatorami. W przeciwnym razie może się okazać, że wyjazd będzie nietrafiony, uczestnicy będą się nudzić lub zmęczenie nie pozwoli im w pełni skorzystać z oferowanych atrakcji, a przebieg tych kilku dni szybko uleci z pamięci.

Przeczytaj też: Bezpieczeństwo na wycieczce wakacyjnej organizowanej przez szkołę. Kto zleca sprawdzenie autokaru?

Chociaż biura podróży starają się, aby ich oferty obfitowały w atrakcje, nie zawsze stanowią one spójną i przemyślaną całość. Przedstawienie organizatorom swoich oczekiwań pozwoli na lepsze dopasowanie wycieczki do potrzeb grupy oraz zapewni satysfakcjonujące i bezpieczne doświadczenie dla wszystkich uczestników. Na co zwrócić uwagę?

1. Motyw przewodni wycieczki – upewnij się, że wycieczka ma klarowny motyw przewodni, ściśle związany z miejscem docelowym podróży. Przynajmniej kilka z punktów programu powinno wzajemnie się uzupełniać, rozwijając lub pogłębiając poznane wcześniej treści. Wybór tematu, który jest powiązany z lokalnymi walorami kulturowymi, historycznymi, czy przyrodniczymi pozwala uczestnikom lepiej zrozumieć i docenić miejsce, do którego podróżują. Unikaj tych wycieczek, których program dałoby się z łatwością przenieść w dowolnie inny region.
2. Odwołanie do treści szkolnych – program wycieczki powinien być zaprojektowany tak, aby harmonizował z treściami aktualnie omawianymi w szkole, rozszerzał je oraz umożliwiał ich eksplorację w praktyce. Atrakcje wycieczki powinny być dostosowane do wieku i poziomu zaawansowania uczniów. Na ogół unikaj tych treści, których realizacja przewidziana jest na następnych poziomach edukacyjnych, a także wycieczek, w których uczestników dzieli spora różnica wieku.
3. Zbalansowany plan dnia – sprawdź, czy wycieczka zapewnia równowagę między aktywnościami edukacyjnymi a czasem wolnym. Uczestnicy powinni mieć możliwość zarówno poszerzania wiedzy, jak i relaksu. Przeładowany plan dnia szybko staje się udręką i nie stanowi wartości poznawczej, zbyt dużo wolnego czasu trudno zagospodarować. Unikaj maratonów po muzeach i programów bez zaplanowanych odpoczynków.
4. Kompetentni animatorzy – pamiętaj, że nauczyciele jadący na wycieczkę ze swoimi uczniami sprawują nad nimi opiekę i pełnią funkcję wychowawczą, pozostając do dyspozycji przez całą dobę. Ich zadaniem nie jest organizowanie dzieciom zajęć. Oprowadzaniem po zabytkach zajmują się przewodnicy, a organizację czasu wolnego powinien zapewnić animator. Należy się upewnić, że posiada doświadczenie i konkretne pomysły. Ograniczenie się do zabrania ze sobą piłki najczęściej nie wystarcza. Unikaj wycieczek, które nie uwzględniają udziału animatora.
5. Odległość i czas – zwróć uwagę na odległość docelowego miejsca oraz czas trwania wycieczki. Niech będą one dostosowane do wieku i możliwości uczestników. Zwłaszcza uczniowie młodszych klas szkoły podstawowej mogą mieć trudności w zasypianiu, tęsknić za rodzicami, źle znosić jazdę autokarem. Weź pod uwagę ewentualną konieczność wcześniejszego odebrania ich przez rodziców. Unikaj wycieczek, w których większość czasu zajmują przejazdy.
6. Możliwość wyboru – podczas kilkudniowej wycieczki dziecko powinno mieć prawo zrezygnowania z aktywności, na które nie ma ochoty, zwłaszcza tych, które mają charakter rozrywkowy. Upewnij się, że organizatorzy przewidzieli bezpieczną alternatywę dla tych, którzy nie chcą brać udziału w wieczornej dyskotece czy posiadówce przy ognisku. Unikaj organizatorów, którzy nie przewidują odstępstw od planu.
7. Opieka medyczna – sprawdź, czy w razie potrzeby uczestnikom wycieczki zapewniona będzie odpowiednia opieka medyczna oraz czy są dostępne wszelkie niezbędne środki bezpieczeństwa i ustalone procedury awaryjne. Wystrzegaj się wycieczek, w których zakwaterowanie uniemożliwia szybką pomoc medyczną.

Nawet skromna, ale dobrze zaplanowana wycieczka, może przynieść pozytywne efekty i stać się poszerzającym horyzonty, ważnym doświadczeniem w życiu młodych ludzi. Kluczem do sukcesu jest odpowiedni program, który uwzględnia potrzeby i możliwości uczestników, zapewniając im poczucie bezpieczeństwa i stymulując do aktywnego uczestnictwa tak, aby wyjazd na zieloną szkołę był czymś więcej niż tylko kosztownym siedzeniem na trzepaku.

Powiedz nam, co o tym myślisz i zostaw komentarz. Zachęcamy do dyskusji.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie. Obserwuj StrefaEdukacji.pl!