Nazwa miejscowości
Nazwa miasta pochodzi od polskiej nazwy na "brzeg" rzeki. W wydanym w 1888 roku dziele o nazwach miejscowości na Śląsku, niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy, wymienia trzy nazwy miasta, które zostały zanotowane w dokumentach z 1178 roku. Są to: Berega, Brega oraz polska nazwa Brzeg. Podaje ich znacznie - Stadt auf dem hohen Ufer - miasto nad wysokim brzegiem.
Miejscowość była również wielokrotnie wymieniana w łacińskich dokumentach jako Alta ripa, w języku słowiańskim - Wysoki Brzeg.
W dokumencie z roku 1750, który został wydany w języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego, miasto było wspomniane jako Brzeg. Słownik geograficzny wydany w latach 1880-1904, podaje dwie nazwy miejscowości: polską - Brzeg, jak również niemiecką - Brieg.
Historia Brzegu
Nie poparta faktami teoria głosi, że ciągłość zasiedlenia tego miejsca udokumentowana źródłami historycznymi sięga blisko 1850 lat. Pierwsza wzmianka o osadzie targowo-rybackiej pod nazwą Wisokibrzeg (Wissokembreghe) pochodzi z 1235 roku. Na terenie osad Wysoki Brzeg i Małkowice wytyczone zostały regularnie rozplanowane miasto z umocnieniami obronnymi. Brzeg został zasiedlony przez kolonistów, w dużej mierze niemieckojęzyczną ludność z Saksonii i Turyngii. Natomiast od roku 1311 miasto było stolicą niezależnego księstwa brzeskiego.
W XVI wieku za panowania księcia Jerzego II brzeskiego doszło do rozkwitu miasta. W 1597 założona została pierwsza drukarnia przez Herberta Nebelinga. W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała nieopodal miasta, a Brzeg należał do terytorium, na którym dominował język polski. W mieście działała prudnicka rodzina szlachecka Bilicerów. 10 kwietnia 1741 doszło do znanej, historycznej bitwy pod Małujowicami. Po zbombardowaniu miasta przez króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego, Brzeg przeszedł w ręce Królestwa Prus. 15 sierpnia 1842 została otwarta najstarsza na obecnych ziemiach polskich linia kolejowa z Wrocławia do Brzegu, o której niedawno pisaliśmy. Do I wojny światowej trwał dynamiczny rozwój miasta na tle szybkiego awansu politycznego, gospodarczego i cywilizacyjnego państwa pruskiego (od 1871 jako części zjednoczonych Niemiec). W latach 1845–1914 ludność miasta została znacznie zwiększona z niespełna 12 tysięcy do 29 tysięcy. W 1909 roku wybudowano kanał żeglowany wzdłuż Odry i portu miejskiego.
Znacząco na rozwój miasta wpłynął fakt, że w 1940 roku do Brzegu i okolic dotarł pierwszy gaz przesłany z Gazowni Miejskiej w Wałbrzychu. Jesienią 1944 w trakcie marszu ewakuacyjnego więźniów z miejscowego więzienia strażnicy niemieccy zamordowali aż 200 więźniów. 6 lutego 1945 roku Brzeg został zajęty przez Armię Czerwoną. Podczas walk poniosło śmierć 914 żołnierzy radzieckich z 1 Frontu Ukraińskiego, potem m.in. ku ich czci na Placu Bramy Wrocławskiej zostaje wzniesiony Pomnik Zwycięstwa, który dziś jest tematem wielu kontrowersji. Po wyparciu oddziałów niemieckich miasto zostało przejęte przez polską administrację. Wówczas w Brzegu i okolicy została osiedlona między innymi część polskich repatriantów, którzy przybyli z Kresów Wschodnich (ku ich pamięci w Brzegu ma powstać Muzeum Kultury i Dziedzictwa Kresów).
7 maja 1946 została urzędowo zatwierdzona obecna nazwa miasta. Po wojnie na terenie miasta i okolic działało kilkanaście oddziałów podziemia antykomunistycznego, w tym lokalne struktury organizacji Wolność i Niezawisłość. W latach 60. XX wieku trwała odbudowa najważniejszych zabytków miasta, zabudowa starego miasta blokami mieszkalnymi, a także rozwój przemysłu maszynowego, elektrotechnicznego, skórzanego i spożywczego. W 1992 miasto opuściły ostatnie wojska radzieckie.
Najważniejsze zabytki miasta
- Zamek Piastów Śląskich
- Kościół zamkowy Św. Jadwigi
- Kościół Św. Mikołaja
- Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
- Ratusz
- Gimnazjum Piastowskie
- Pomnik Świętej Trójcy
- Brama Odrzańska
- Most na Odrze
- Budynek Poczty Głównej
- Pomnik Zwycięstwa
- Fontanna Trytona
- Fontanna Brat Ledy z łabędziem
- Stare miasto
Zdjęcia najpiękniejszych brzeskich zabytków wraz z obszernym opisem, możecie zobaczyć w naszej galerii!
Bohaterka Senatorium Miłości tańczy 3
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
